روش های درمان درد استخوان دنبالچه

دنبالچه یک آرایش مثلثی از استخوان است که قسمت پایینی ستون فقرات را در زیر استخوان خاجی ایجاد می‌کند. Coccydynia به هر درد در ناحیه استخوان دنبالچه اطلاق می‌شود. معمولاً به عنوان یک درد موضعی احساس می‌شود که معمولاً هنگام نشستن یا با هرگونه فعالیتی که به قسمت تحتانی ستون فقرات فشار وارد می‌کند، تشدید می‌شود.

این بیماری در زنان بسیار شایع‌تر از مردان است. معمولاً در اثر ضربه به دنبالچه یا ناحیه اطراف آن، مانند سقوط به عقب یا زایمان ایجاد می‌شود. در موارد نادر، عفونت یا تومور نیز می‌تواند باعث درد در دنبالچه شود. اکثر آسیب‌های دنبالچه در زنان رخ می‌دهد زیرا:

• ساختار لگن گسترده‌تر است که ممکن است میزان چرخش لگن را کاهش داده و دنبالچه را بیشتر در معرض آسیب قرار دهد.
• زنان تمایل دارند هنگام نشستن وزن بیشتری روی استخوان دنبالچه قرار دهند که این امر مستعد آسیب بیشتر است.
• زایمان که ممکن است هنگام حرکت نوزاد بر روی استخوان دنبالچه باعث آسیب حاد شود.

عملکرد دنبالچه

اگرچه استخوان دنبالچه در بدن انسان بدون عملکرد در نظر گرفته می‌شود اما عملکردی در لگن دارد. به عنوان مثال، دنبالچه یک قسمت از حمایت سه قسمتی برای فردی است که در حالت نشسته قرار دارد. وزن بین قسمت‌های پایینی دو استخوان لگن و استخوان دنبالچه توزیع می‌شود و تعادل و ثبات را هنگام نشستن فرد ایجاد می‌کند.استخوان دنبالچه نقطه اتصال بسیاری از ماهیچه‌های کف لگن است. این ماهیچه‌ها به حمایت از مقعد و کمک به اجابت مزاج، حمایت از واژن در زنان و کمک به راه رفتن، دویدن و حرکت دادن پاها کمک می‌کند.

علائم

درد استخوان دنبالچه معمولاً با علائم دیگر و خاص‌تری همراه است که گاهی اوقات می‌تواند نحوه بروز درد را نشان دهد. کوکسیدینی ممکن است با یک یا ترکیبی از علائم زیر مشخص شود:

• درد و حساسیت موضعی: درد عموماً محدود به استخوان دنبالچه است و از لگن یا اندام تحتانی ساطع نمی‌شود. درد می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد. سفتی یا ناراحتی عمومی در اطراف استخوان دنبالچه ممکن است ثابت باشد یا درد با حرکت یا فشار بیاید و برود.
• افزایش درد با نشستن: به طور کلی هنگامی که وزن بر روی استخوان دنبالچه قرار می‌گیرد، کوکسیدینی شدیدتر می‌شود، مانند زمانی که فرد در حالت نشسته به عقب خم می‌شود. به همین ترتیب، نشستن روی سطوح سخت بدون بالشتک (مانند یک نیمکت چوبی یا یک صندلی تاشو فلزی) یا تکیه دادن به دیوار باعث می‌شود فشار بیشتری روی استخوان دنبالچه وارد شده و باعث تشدید درد شود.
• بدتر شدن درد هنگام برخاستن از حالت نشسته: هنگام حرکت از حالت نشسته به حالت ایستاده یا بالعکس، چرخش استخوان‌های لگن (و حرکات ماهیچه‌ای که به این چرخش کمک می‌کند) ممکن است دردناک باشد. ممکن است ایستادن یا نشستن دشوار باشد، لذا لازم است شخص به چیزی تکیه دهد تا ثبات بیشتری ایجاد کند.
• افزایش درد با حرکت روده یا مقاربت جنسی: برخی از بیماران به دلیل مجاورت دنبالچه با مقعد و اندام تناسلی، در حین مقاربت جنسی یا اجابت مزاج، درد شدیدی را تجربه می‌کنند.

بسته به آناتومی منحصر به فرد و ساختارهای زمینه‌ای ایجاد کننده درد، ممکن است علائم در بیمار متفاوت باشد. اگر بی ثباتی ساختاری استخوان‌ها ادامه پیدا کند و عضلات و رباط‌های اطراف همچنان تحت فشار قرار بگیرند یا در صورت وجود التهاب موضعی، درد کوکسیدینی می‌تواند مزمن شود و بیش از 3 ماه طول بکشد.

علت

ضربه مستقیم به دنبالچه شایع‌ترین علت کوکسیدینی است و معمولاً منجر به التهاب اطراف استخوان دنبالچه شده که باعث درد و ناراحتی می‌شود.

کوکسیدینی به طور معمول ناشی از مسائل بنیادی زیر است:

• تحرک بیش از حد: حرکت بیش از حد دنبالچه باعث ایجاد فشار بیشتر در مفصل بین استخوان خاجی و استخوان دنبالچه و روی خود دنبالچه می‌شود. تحرک بیش از حد نیز می‌تواند ماهیچه‌های لگن را که به دنبالچه متصل می‌شوند، بکشد و در نتیجه باعث ایجاد درد در استخوان دنبالچه و لگن شود.
• تحرک محدود: تحرک محدود باعث می‌شود که در هنگام نشستن استخوان دنبالچه به بیرون زده و فشار بیشتری بر استخوان‌ها و مفصل ساکروکوسیژئال وارد کند. حرکات محدود دنبالچه نیز ممکن است منجر به کشیدگی عضلات کف لگن شود و بر ناراحتی می‌افزاید.
• دررفتگی مفصل ساکروکوسیژئال: در موارد نادر، قسمتی از مفصل ساکروکوسیژئال ممکن است در جلو یا عقب استخوان دنبالچه دررفته و باعث درد در دنبالچه شود.

عوامل فوق ممکن است ناشی از آسیب به دنبالچه باشد یا ممکن است به عنوان کوکسیدینی ایدیوپاتیک (کوکسیدینی بدون علت مشخص) ایجاد شود.

علل احتمالی

تشخیص کوکسیدینی معمولاً یکی از دلایل زیر را برای درد مشخص می‌کند:

• ترومای موضعی: آسیب مستقیم به دنبالچه احتمالاً شایع‌ترین علت کوکسیدینی است. افتادن روی استخوان دنبالچه می‌تواند رباط‌ها را ملتهب کرده و به دنبالچه یا پیوند دنبالچه به استخوان خاجی آسیب برساند. ترومای دنبالچه معمولاً منجر به کبودی استخوان می‌شود اما ممکن است منجر به شکستگی یا دررفتگی در جلو یا عقب استخوان دنبالچه شود.
• استرس مکرر: فعالیت‌هایی که فشار طولانی مدت را روی استخوان دنبالچه وارد می‌کنند، مانند اسب سواری و نشستن طولانی مدت روی سطوح سخت، ممکن است باعث شروع درد در دنبالچه شود. درد استخوان دنبالچه‌ای ناشی از این دلایل معمولاً دائمی نیست اما اگر التهاب و علائم کنترل نشوند، درد ممکن است مزمن شده و باعث تغییر درازمدت در تحرک مفصل ساکروکوسیژئال شود.
• زایمان: در حین زایمان، سر نوزاد از بالای دنبالچه می‌گذرد و فشار بر روی دنبالچه گاهی اوقات می‌تواند منجر به آسیب به ساختارهای دنبالچه (دیسک، رباط‌ها و استخوان‌ها) شود. در حالی که غیر معمول است، این فشار همچنین می‌تواند باعث شکستگی در دنبالچه شود.
• تومور یا عفونت: کوکسیدینی به ندرت می‌تواند ناشی از تومور یا عفونت مجاور باشد که به دنبالچه فشار وارد می‌کند.

عوامل خطر

عوامل خاصی ممکن است احتمال ایجاد درد در دنبالچه را افزایش دهند. عوامل خطر برای کوکسیدینی شامل موارد زیر است:

• چاقی: چرخش لگن، از جمله حرکت دنبالچه، معمولاً در افرادی که اضافه وزن دارند، کاهش می‌یابد و منجر به ایجاد فشار مستمر بر روی دنبالچه و افزایش احتمال درد در دنبالچه می‌شود. یک مطالعه نشان داد که شاخص توده بدنی (BMI) بیش از 27.4 در زنان و 29.4 در مردان خطر ابتلا به کوکسیدینی را پس از استرس مکرر یا آسیب افزایش می‌دهد.
• جنسیت: زنان به دلیل زاویه لگن وسیع‌تر و همچنین آسیب به دنبالچه در هنگام زایمان، بیشتر از مردان شانس ابتلا به کوکسیدینی دارند.

تشخیص

پس از جمع آوری سابقه پزشکی، پزشک معاینه فیزیکی را آغاز می‌کند. یک معاینه فیزیکی کامل برای درد دنبالچه ممکن است شامل لمس برای بررسی حساسیت محلی و دستکاری داخل رکتال (مقعد) می‌شود.

آزمایشات تشخیصی معمولاً برای درد دنبالچه مورد نیاز نیست. در برخی موارد از درد شدید و بی وقفه، ممکن است از یک آزمایش تشخیصی برای تعیین نحوه ایجاد درد و چگونگی کاهش آن به بهترین نحو استفاده شود. آزمایشات تشخیصی کوکسیدینی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• آزمایشات تصویربرداری اشعه ایکس: در حالی که بحث‌هایی در مورد کارآیی آزمایش‌های تصویربرداری برای تشخیص کوکسیدینی وجود دارد، به طور کلی تصور می‌شود که تصویربرداری با اشعه ایکس مفید است. یک اشعه ایکس دو تصویر تولید می‌کند. یکی از بیمار در حالت نشسته و دیگری از بیمار در حالت ایستاده. پزشک تصاویر را مقایسه کرده و زاویه چرخش لگن و همچنین تغییر وضعیت دنبالچه از حالت نشسته به ایستاده را اندازه گیری می‌کند. اگر این اندازه‌گیری‌ها خارج از محدوده طبیعی (بین 5 تا 25 درجه) باشد، حرکت بیش از حد یا بسیار کم دنبالچه به عنوان علت درد شناخته می‌شود.
• دیسکوگرام دنبالچه: مشابه همان روشی که روی ستون فقرات کمری انجام می‌شود، دیسکوگرام دنبالچه شامل تزریق بی حسی موضعی در ناحیه ساکروکوسیژئال است. تزریق ناحیه خاصی در ستون فقرات، مانند مفصل یا دیسک بین مهره‌ ای را هدف قرار می‌دهد تا محل دقیق ایجاد درد را مشخص کند.
• سی تی اسکن یا MRI: در صورتی که علت مشکوک به درد شکستگی، تومور یا تحرک غیرطبیعی مفصل ساکروکوسیژئال باشد، ممکن است از تصویر ایستا که توسط MRI یا سی تی اسکن از دنبالچه گرفته شده (تصویری که چرخش یا حرکت لگن را نشان نمی‌دهد) استفاده شود. با این حال، تصاویر ایستا معمولاً برای تشخیص کوکسیدینی مفید نیستند و هنگامی که منبع کوکسیدینی با استفاده از وسایل دیگر به وضوح قابل تشخیص نباشد، از آن‌ها استفاده می‌شود.

در موارد نادر، آزمایشات معمول خون برای رد احتمال عفونت یا تومور انجام می‌شود. همچنین ممکن است پزشک آزمایش مدفوع گایاک را تجویز کند تا مشخص شود منشا این مشکل از دستگاه گوارش نیست.

درمان

بسیاری از مطالعات نشان می‌دهند که درمان‌های غیر جراحی تقریباً در 90 درصد موارد کوکسیدینی موفقیت آمیز است. خط اول درمان معمولاً شامل مراقبت از خود است که می‌تواند بدون کمک پزشک متخصص انجام شود، مانند برخی از موارد زیر:

• داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAID): NSAIDهای رایج مانند ایبوپروفن، ناپروکسن یا سلکسیب به کاهش التهاب اطراف دنبالچه که معمولاً علت درد است، کمک می‌کند.
• بسته یخ یا سرد: استفاده از یخ یا بسته سرد چند بار در روز در چند روز اول پس از شروع درد می‌تواند به کاهش التهاب کمک کند که معمولاً پس از آسیب رخ می‌دهد و به درد می‌افزاید.
• پد حرارتی یا گرمایی: استفاده از گرما در پایین ستون فقرات پس از چند روز اول درد ممکن است به رفع تنش عضلانی کمک کند که ممکن است همراه با درد یا تشدید آن باشد. منابع گرمایی متداول شامل یک بطری آب گرم، بسته حرارتی شیمیایی، نوار چسب داغ کننده طولانی مدت یا حمام داغ است.
• اصلاح فعالیت: تغییر در فعالیت‌های روزمره می‌تواند فشار تجمعی استخوان دنبالچه را برداشته و درد را کاهش دهد. این تغییرات ممکن است شامل استفاده از میز ایستاده برای اجتناب از نشستن طولانی مدت، استفاده از بالش برای برداشتن وزن از دنبالچه یا تنظیم وضعیت بدن به گونه‌ای باشد که هنگام نشستن وزن از استخوان دنبالچه برداشته شود.
• بالش‌های حمایتی: ممکن است از بالش سفارشی که هنگام نشستن فشار روی استخوان دنبالچه را می‌گیرد، استفاده شود. بالش‌ها برای تسکین کوکسیدینی ممکن است شامل بالش‌های U یا V شکل باشند یا بالش‌هایی به شکل گوه با برش یا سوراخی که استخوان دنبالچه در آن قرار گیرد. هر نوع بالش یا حالت نشسته‌ای که فشار را از دنبالچه خارج کند، ایده آل است و تا حد زیادی به ترجیح شخصی بستگی دارد. یک کوسن حمایتی می‌تواند در ماشین و همچنین در دفتر، کلاس درس یا خانه مفید باشد.
• تغییرات رژیم غذایی: اگر درد استخوان دنبالچه ناشی از حرکات روده یا یبوست باشد یا بدتر شود، افزایش فیبر و آب و نرم کننده‌های مدفوع توصیه می‌شود.

اگر درمان‌های فوق به مدیریت یا تسکین درد دنبالچه کمک نمی‌کند، ممکن است درمان‌های اضافی که توسط پزشک، متخصص کایروپراکتیک یا سایر متخصصان پزشکی تجویز می‌شود، ضروری باشد.

درمان‌های غیر جراحی اضافی

اگر درد استخوان دنبالچه مداوم یا شدید باشد، گزینه‌های درمانی غیرجراحی اضافی برای کوکسیدینی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تزریق: تزریق داروی بی حس کننده (لیدوکائین) و استروئید (برای کاهش التهاب) در ناحیه اطراف دنبالچه ممکن است باعث تسکین درد شود. پزشک از راهنمای تصویربرداری برای اطمینان از تزریق در ناحیه مناسب استفاده می‌کند. تسکین درد می‌تواند از 1 هفته تا چند سال طول بکشد. اگر اولین تزریق موثر نباشد، بیماران ممکن است حداکثر 3 تزریق در سال انجام دهند.
• دستکاری دستی: برخی از بیماران با دستکاری در دنبالچه، تسکین درد پیدا می‌کنند. از طریق دستکاری، مفصل بین استخوان خاجی و دنبالچه را می‌توان تنظیم کرد و به طور بالقوه درد ناشی از عدم تحرک کافی دنبالچه را کاهش داد.
• ماساژ: ممکن است با ماساژ ماهیچه‌های کشیده کف لگن که به دنبالچه متصل می‌شوند، درد کاهش یابد. ماهیچه‌های کشیده در این ناحیه می‌توانند فشار بیشتری بر رباط‌ها و مفصل ساکروکوسیژئال وارد کنند و تحرک آن را محدود کنند.
• کشش: کشش ملایم رباط‌های متصل به دنبالچه می‌تواند در کاهش تنش عضلانی در ناحیه دنبالچه مفید باشد. یک فیزیوتراپیست، متخصص کایروپراکتیک یا سایر پزشکان آموزش دیده می‌تواند دستورالعمل‌های کششی مناسب برای تسکین درد دنبالچه ارائه دهد.
• واحد TENS: واحدهای تحریک کننده الکتریکی عصبی زیر پوستی (TENS) از تحریک الکتریکی استفاده می‌کنند که در انتقال سیگنال‌های درد از دنبالچه به مغز تداخل ایجاد می‌کند. این دستگاه‌ها می‌توانند گزینه مناسبی برای بیمارانی باشند که مایلند مصرف داروهای خود را به حداقل برسانند. انواع مختلفی از واحدهای TENS وجود دارد که برخی از آن‌ها از محرک‌های با فرکانس بالا استفاده می‌کنند که برای مدت زمان کوتاهی استفاده می‌شوند و برخی دیگر از محرک‌های با فرکانس پایین استفاده می‌کنند که ممکن است بیشتر استفاده شود.

پس از دستیابی به تسکین کافی درد تا تحمل حرکت بهتر انجام شود، فعالیت هوازی با تاثیر کم روزانه مفید است، زیرا افزایش جریان خون مواد مغذی را به آن ناحیه می‌رساند و توانایی‌های طبیعی بهبود بدن را تقویت می‌کند. یکی دیگر از مزایای فعالیت هوازی، ترشح اندورفین، ماده شیمیایی مسکن بدن است. اگر درمان‌های غیر جراحی یا روش‌های کنترل درد موثر باشد، استفاده طولانی مدت از این روش‌ها یک گزینه درمانی منطقی است. در موارد نادر، درد بیمار به درمان‌های غیر جراحی پاسخ نمی‌دهد و ممکن است جراحی روی دنبالچه در نظر گرفته شود.

• جا اندازی دنبالچه توسط متخصص طب فیزیکی
  تاریخ انتشار : 1402-02-19تاریخ بروز رسانی : 1402-02-30


• درد دنبالچه چیست و چگونه درمان میشود؟
  تاریخ انتشار : 1391-10-30تاریخ بروز رسانی : 1403-04-21