دیاترمی چیست و چه کاربردی دارد؟

دیاترمی (Diathermy) به معنای گرم شدن، یک درمان تسکین‌دهنده درد در فیزیوتراپی است که با انرژی الکترومغناطیسی می‌تواند اثرات فیزیولوژیکی حرارتی و غیر حرارتی برای درمان دردهای مفصلی، عضلانی ایجاد کند. علاوه بر کاهش میزان درد، از این دستگاه برای تولید گرما در بافت‌های آسیب‌دیده بدن، افزایش جریان خون، کاهش اسپاسم و تورم نیز استفاده می‌شود. در دیاترمی از امواج اولتراسوند و یا امواج الکترومغناطیسی استفاده می شود که می تواند به بهبودی در بیماران ارتوپدی کمک کند.

هنگام استفاده از دستگاه دیاترمی فیزیوتراپیست عضو یا اندام مورد نظر را بین دوالکترود دستگاه قرار می دهد و برای جلوگیری از سوختگی پوست بین الکترود و بدن، از روغن‌های مخصوصی که امپدانس را کاهش دهد استفاده می کنند. جریان بین الکترود ها سبب گرم‌شدن بافت بین‌ آنها شده و با قدرت بالای نفوذ در درمان مشکلات بافت های بدن به کار می رود. برای کاهش احتمال خطر و عوارض، این نوع درمان حرارتی باید توسط متخصص انجام شود.

کاربرد دیاترمی

دیاترمی کاربردهای زیادی در فیزیوتراپی دارد که به مهم‌ترین آنها در این قسمت اشاره شده است:

• دیاترمی درمان مناسبی برای التهاب مفاصل آرنج که بیشتر به عنوان آرنج تنیس بازان به علت فشار بیش از حد بر تاندون‌ها شناخته می‌شود، می‌باشد.
• این روش درمانی در عارضه‌هایی که باعث تحلیل رفتن مفاصل مانند آرتروز می‌شوند نیز کاربرد خوبی دارد.
• بر اساس تجربیات متخصصین فیزیوتراپی، دیاترمی در کاهش التهاب مفصل شانه به علت کپسولیت نیز مؤثر است.
• اسپوندیلوز گردنی عارضه‌ای است که به دلیل آسیب و تخریب مفاصل گردن فرد را درگیر می‌کند. درد و التهاب ناشی از این بیمار با دیاترمی در فیزیوتراپی قابل درمان است.
• کمر درد یکی از رایج‌ترین دردهایی است که بسیاری از مردم با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. متخصصین فیزیوتراپی از دیاترمی علاوه بر سایر شیوه‌های درمانی، برای کمردردهای حاد بهره‌مند می‌شوند.
• در بسیاری از ورزش‌ها و یا ورزشکاران، رباط‌ها در مفصل زانو پیچ میخورند و وضعیت دردناکی را باعث می‌شوند. دیاترمی برای این دسته از افراد و بسیاری از صدمات ورزشی دیگر مانند پیچ‌خوردگی مچ پا نیز مناسب است.
• ورم کف پا به دلایل مختلف، راه رفتن را دشوار می‌کند. چند جلسه دیاترمی به کاهش و ورم زیاد کف پا کمک می‌کند.
• بورسیت همان التهاب بورس، کیسه‌های مایع سینوویال در اطراف مفاصل می‌باشند که به علت ضربه مستقیم، فشار بیش از حد بر مفصل و بیماری روماتیسمی دچار آسیب می‌شوند.

دیاترمی در بسیاری از شرایط دیگر از جمله موارد زیر کاربرد دارد:

• استئومیلیت
• فیبروزیت و فیبرومیالژیا
• میوزیت
• التهاب شبکه بازویی
• سینوزیت
• از دیاترمی در عمل‌های جراحی نیز استفاده می‌شود. بسیاری از پزشک‌ها از ابزار پروب حرارت دیده توسط جریان الکتریکی جهت مسدود کردن رگ‌های خونی به منظور جلوگیری از خونریزی بیش از حد استفاده می‌کنند. این روش خصوصاً در جراحی مغز و اعصاب مفید می‌باشد. پزشک‌ها همچنین می‌توانند از دیاترمی جهت متوقف کردن موارد رشد غیر طبیعی مانند تومور، زگیل و بافت‌های عفونی استفاده کنند.

مزایای دیاترمی

• کمک به تسکین دردهای مزمن و حاد
• افزایش و بهبود گردش خون در بدن
• کمک به دفع مواد زائد از بدن
• افزایش میزان انرژی و سایر مواد مورد نیاز سلول ها برای ترمیم و بازسازی خود و بافت آسیب دیده
• تحریک کلاژن سازی که به پیشگیری از پیری زودرس کمک می کند.
• تقویت سیستم ایمنی بدن

انواع روشهای دیاترمی

سه نوع روش درمان دیاترمی شامل اولتراسوند، دیاترمی موج کوتاه و دیاترمی مایکرو ویو می‌باشند.

• دیاترمی اولتراسوند

در این روش از امواج صوتی با فرکانس بالا جهت ایجاد حرارت درون بافت آسیب‌دیده استفاده می‌شود. در طول درمان، در ناحیه آسیب‌دیده از ژل رسانا استفاده شده و سپس دسته مخصوصی جهت انتشار امواج اولتراسونیک بر روی این ناحیه حرکت داده می‌شود. جلسه درمانی معمولاً بین 5 تا 10 دقیقه طول می‌کشد. در طی روند درمان احساس گرما و گزگز ایجاد خواهد شد؛ ولی هیچ گونه دردی ایجاد نمی‌شود.

• دیاترمی موج کوتاه

در دیاترمی موج کوتاه از جریان الکتریکی با فرکانس بالا جهت ایجاد گرما در عمق بافت استفاده می‌شود. این نوع دیاترمی قادر به گرم کردن قسمت‌های وسیعی از بافت می‌باشد و برای درمان مشکلات مربوط به عضلات بزرگ مفید می‌باشد. دیاترمی موج کوتاه معمولاً به حدود 20 دقیقه زمان نیاز دارد. این روش درمانی به دو شیوه کندانسور و القایی انجام می‌شود. در روش کندانسور دو الکترود به بدن بیمار متصل شده و بافت آسیب‌دیده بین دو الکترود قرار می‌گیرد. جریان بین دو الکترود برقرار شده و بافت زیرین را گرم می‌کند. در روش القایی بافت آسیب‌دیده با استفاده از جریان گردابی ایجاد شده توسط کویل الکتریکی گرم خواهد شد.

• دیاترمی مایکرو ویو

در روش دیاترمی مایکرو ویو، امواج الکترومغناطیسی در ناحیه آسیب‌دیده مورد استفاده قرار می‌گیرند. این نوع دیاترمی برای درمان آسیب‌دیدگی‌های محدود یا عضلات کوچک به کار می‌رود. این روش درمانی در حدود 20 تا 30 دقیقه طول می‌کشد.

روش درمانی دیاترمی چگونه است؟

بسته به نوع دیاترمی و محل قسمت آسیب دیده، شما در طول درمان بر روی یک میز دراز میکشید یا بر روی یک صندلی می‌نشینید. برای انجام دیاترمی، پزشک، ژلی را بر روی ناحیه آسیب دیده بدن میمالد. در دیاترمی موج کوتاه و میکروموج از ژل استفاده نمی شود. برای جلوگیری از تماس مستقیم پوست و الکترودها ممکن است ناحیه آسیب دیده در یک حوله پیچیده شود. در طول درمان به روش دیاترمی موج کوتاه و میکروموج دو الکترود در نزدیکی ناحیه آسیب دیده قرار داده می شوند. پزشک به طور پیوسته، دسته ای را بر روی ناحیه آسیب دیده حرکت میدهد. در حین انجام این درمان شما باید بی حرکت بمانید. ممکن است در طول درمان احساس گرما یا سوزش کنید یا ممکن است چیزی حس نکنید.

مراقبت های پیش از انجام درمان با دیاترمی

برای آغاز درمان با دیاترمی لازم است برخی مراقبت ها را انجام دهیم. اجسام فلزی می توانند منجر به ایجاد گرمای بیش از حد شوند، بنابراین باید پیش از انجام دیاترمی موارد زیر را از خود دور سازید:

1. کلیه زیورآلات فلزی
2. هر لباس یا پوششی که در آن از قطعات فلزی نظیر زیپ، دکمه یا پیکسل استفاده شده باشد.
3. هر وسیله جانبی که در آن از فلز استفاده شده باشد.
4. ممکن است تکنسین یا فیزیوتراپیست از شما بخواهد که پیش از شروع درمان از یک لباس مخصوص استفاده کنید. حتی گاهی بسته به محل تحت درمان بهتر است عینک های مخصوص را نیز به کار ببرید.

موارد منع درمان با دیاترمی

1. بیماران دارای ایمپلنت‌های فلزی مانند زنان با ایمپلنت‌های رحمی فلزی مانند IUD نباید تحت درمان دیاترمی قرار بگیرند. به دلیل این که فلز می‌تواند به عنوان هادی گرما عمل کرده و سبب بروز سوختگی های داخلی در بدن شود.
2. بیمارانی که در مفاصلشان پروتز مصنوعی دارند مانند افرادی که جراحی تعویض مفصل انجام داده اند نیز نیابد تحت درمان با دیاترمی قرار بگیرند.
3. افراد دچار اختلالات حسی
4. زنان در دوران بارداری
5. بیماران مبتلا به بیماری های خونی مانند هموفیلی

عوارض دیاترمی

انرژی الکترومغناطیس استفاده شده در دیاترمی موج کوتاه و میکروموج می تواند موجب ایجاد گرمای شدیدی در وسایل فلزی شود، مانند:

• پین های استخوان
• مواد پرکننده دندان
• بخیه های فلزی
• این امر موجب سوختگی بافت نزدیک مواد کاشته شده می شود. برای جلوگیری از خطر سوختگی این رویه نباید بر روی این قسمت ها انجام شود. در طول درمان با این روش شما قسمتی از میدان الکتریکی می شوید. لمس کردن سطح یک جسم فلزی مانند قسمت فلزی دستگاه دیاترمی می‌تواند موجب شوک یا سوختگی شود. این درمان نباید بر روی صفحات رشد باز کودکان انجام شود.