راهکارهای طب فیزیکی برای درمان سردردهای عصبی و میگرن

این سردردها اغلب یک طرفه هستند و گاهی با علائم حسی و بینایی دیگر که قبل یا بعد از سردرد بروز می‌کنند، همراه هستند. میگرن در بین زنان بیشتر از مردان شایع است و ژنتیک نقش مهمی در ابتلا به آن دارد. سردردهای میگرنی می‌توانند بسیار شدید و ناتوان کننده باشند. متاسفانه هیچ درمان کامل و قطعی که این بیماری را از بین ببرد وجود ندارد. بنابراین فیزیوتراپی چه نقشی در درمان میگرن می‌تواند داشته باشد؟ پاسخ این سوال به شرایط خاص هر بیمار بستگی دارد، چرا که علائم و مشکلاتی که هر یک از بیماران میگرنی با آن مواجه می‌شوند با دیگری متفاوت است.

بسیاری از افراد وقتی که در مورد فاکتورها و عوامل بسیار زیادی که می‌توانند در بروز سردرد آنها نقش داشته باشند، اطلاع پیدا می‌کنند، شگفت زده می‌شوند. برای مثال خشکی و بی‌حرکتی مفاصل گردن و یا عدم تعادل در عضلات و بافت‌های نرم سر و گردن می‌تواند موجب بروز سردرد شود. شما می‌توانید با اجرای صحیح یک برنامه‌ی فیزیوتراپی مناسب، در راه برطرف کردن و تسکین دادن سردردهای میگرنی خود قدم مهمی بگذارید و ظرف مدت زمان کوتاهی وضعیت خود را بهبود داده و احساس بهتری داشته باشید.

میگرن وضعیتی است که باعث حملات سردرد می‌شود. سایر علائم مانند احساس ناخوشی (حالت تهوع) یا استفراغ نیز شایع هستند. علائم در بین حملات میگرن کاملاً از بین می‌روند. میگرن شایع است بطوری که حدود 1 نفر از هر 4 زن و 1 نفر از هر 2 مرد در مقطعی از زندگی خود دچار میگرن می‌شوند. این وضعیت اغلب در کودکی یا نوجوانی آغاز می‌شود. برخی افراد بطور مکرر دچار حملات آن می‌شوند که گاهی اوقات به چندین بار در هفته می‌رسد. در سایرین نیز بصورت گاه به گاه رخ می‌دهد. در برخی از افراد ممکن است در بین حملات چندین سال فاصله باشد. در درصدی از افراد حملات میگرن با افزایش سن متوقف می‌شوند. هرچند، در برخی موارد حملات در کل زندگی ادامه پیدا می‌کنند. گزینه‌های درمان شامل اجتناب از محرک‌های احتمالی، داروهای مسکن، مسکن‌های ضد التهابی و داروهای تریپتان می‌باشند. در صورتی که حملات مکرر یا شدید باشند می‌توان از دارویی برای پیشگیری از حملات میگرن استفاده کرد.

انواع سردرد

دو نوع اصلی از حملات میگرن وجود دارند:

• حمله میگرن بدون اورا (نشانه‌های پیش درآمد) یا میگرن معمولی
• حمله میگرن با اورا یا میگرن کلاسیک

علائم

میگرن معمولاً در دوران کودکی، نوجوانی یا در اوایل بزرگسالی شروع می‌شود. این بیماری ممکن است با گذراندن 4 مرحله پیشرفت کند:

1. پرودروم (پیش نشانه)
2. مرحله اورا (هاله)
3. سردرد
4. مرحله پس نشانه یا پست دروم
5. با این‌حال ممکن است بیمار تمام این مراحل را تجربه نکند.

علل بروز سردرد میگرنی

علت اصلی بروز سردردهای میگرنی هنوز ناشناخته است اما متخصصان معتقدند که این سردردها احتمالا ناشی از گشاد شدن عروق خونی و ترشح برخی مواد شیمیایی خاص در بدن است که موجب درد و التهاب می‌شوند. در افرادی که مستعد بروز سردردهای میگرنی هستند، محرک‌های مختلفی می‌تواند منجر به بروز حمله‌ی میگرنی شوند. برخی از این محرک‌ها، که برای هر شخص خاصی متفاوت هستند، عبارتند از:

• برخی از غذاهای خاص (برای مثال شکلات، پنیر، آجیل، الکل)
• نخوردن یک وعده‌ی غذایی
• استرس و تنش نیز یک عامل خطر است. افراد مبتلا به میگرن معمولا در زمان بروز فشارهای احساسی یا فیزیکی دچار سردرد می‌شوند.
• مصرف قرص‌های ضد بارداری یک عامل شایع برای بسیاری از بیماران است. بیماران ممکن است بعد از اتمام هر دوره از مصرف قرص‌ها دچار سردرد شوند، چرا که دیگر استروژن به بدن آنها نمی‌رسد.
• کشیدن سیگار می تواند موجب بروز سردرد میگرنی شود و یا در روند درمان آن اختلال ایجاد کند.

درمان سردردهای میگرنی با طب فیزیکی

• فیزیوتراپی

اجتناب از بروز تنش و استرس و یا استفاده از تکنیک‌های کنترل استرس، انجام تمرینات ریلکسیشن و سایر روش‌های طب فیزیکی در بسیاری از بیمارن به نحو موثری، مفید و نتیجه بخش هستند، چرا که استرس شایع‌ترین عامل محرک سردردهای میگرنی است. هدف از انجام درمان‌های فیزیکی این است که سیستم اسکلتی، عضلانی بیمار تا حد ممکن نرمال سازی شود تا میزان تنش عضلانی و مفصلی در بدن بیمار به کمترین میزان ممکن برسد. علاوه بر این مشکلاتی مانند عدم قرارگیری بدن در وضعیت صحیح (هنگام نشستن و ایستادن)، عدم قرارگیری مفاصل و استخوان‌های بدن در راستای صحیح و ضعف های عضلانی بدن لازم است که اصلاح شوند چرا که وجود چنین مشکلات بیومکانیکی در بدن می‌تواند محرک بروز سردردهای میگرنی باشد. برخی از مدالیته‌های درمانی ویژه در فیزیوتراپی نیز می‌توانند در هنگام بروز سردردهای میگرنی (خصوصا در ابتدای آن) به کاهش میزان سردرد کمک کنند. این تکنیک‌ها در ادامه شرح داده شده اند:

• بیوفیدبک

آموزش و تمرین برای ریلکس شدن می‌تواند تنش ناشی از سردردهای میگرنی را کاهش دهد. در این روش، تکنیک‌های ریلکس کردن تدریجی عضلات همراه با تمرینات نفس کشیدن صحیحی و داشتن تصاویر ذهنی هدایت شده، به بیمار آموزش داده می‌شود. تمرین برای رلکسیشن معمولا در ترکیب با روش بیوفیدبک بسیار موثر است. در روش بیوفیدبک از دستگاه‌ها و تجهیزاتی استفاده می‌شود تا به بیمار آموزش داده شود که چگونه برخی عملکردهای خاص بدن خود مانند تنش‌های عضلانی، دمای بدن و فعالیت‌های مغزی خود را کنترل کند تا بتواند استرس را کاهش داده و از این طریق سردردهای خود را بهبود دهد.

• TMSتحریک مغناطیسی مغز

تحقیقات نشان داده اند که انجام تحریک مغناطیسی مغز یا TMS در برخی از بیماران میگرنی می‌تواند موجب کاهش تعداد دفعات حمله‌ی میگرن یا کاهش شدت سردرد شود. TMS روشی برای تحریک مغناطیسی مغز است که در ان از میدان‌های مغناطیسی برای فعال سازی برخی مناطق خاص در مغز استفاده می‌شود. در طی جلسات TMS یک ژنراتور میدان‌های مغناطیسی در نزدیکی سر قرار داده می‌شود تا بتواند از طریق القای الکترومغناطیسی، جریان الکتریکی بسیار ضعیفی را در قسمت‌های خاصی از مغز ایجاد کند.

• درمان دستی

ماساژدرمانی، کایروپراکتیک یا درمان دستی فیزیوتراپی و استفاده از کمپرس سرد و گرم نز روش‌های مکمل مناسبی برای درمان سردردهای میگرنی مزمن هستند. انجام ماساژتراپی می‌تواند خصوصا برای کاهش سردردهای ناشی از استرس و تنش عضلانی مفید باشد.

• ورزش

مزیت انجام ورزش این است که موجب داشتن خواب بهتر می‌شود و انجام دادن ورزش به صورت منظم موجب بهبود توانایی مغز در کنترل درد می‌شود. متخصصان طب فیزیکی، به بیماران توصیه می‌کنند که به عنوان بخشی از برنامه‌ی درمانی خود برای رفع سردردهای میگرنی، به طور منظم ورزش کنند.

• طب سوزنی

مطالعات نشان داده اند که انجام طب سوزنی تاثیرات بسیار چشم گیری درکاهش سردردهای میگرنی داشته است. برخی از شواهد نشان می‌دهند که انجام طب سوزنی موجب آزادسازی اندورفین می‌شود. اندورفین یکی از ترشحات مغزی است که موجب کاهش درد و تنش می شود.

• تغییر در سبک زندگی

بیماران مبتلا به میگرن باید به خاطر داشته باشند که می‌توانند با ایجاد تغییراتی در سبک زندگی خود، سردردهای خود را تسکین دهند. این تغییرات می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

1. داشتن خواب کافی در یک زمان مشخص در طی شبانه روز
2. خوردن وعده‌های غذایی منظم
3. خوردن آب و مایعات به اندازه‌ی کافی
4. انجام ورزش‌های هوازی به صورت منظم
5. اجتناب از مصرف کافئین و الکل

اگر به دنبال داروهای جایگزین برای تسکین سردرد خود هستید، حتما در ابتدا با متخصص طب فیزیکی مشورت کنید. در ابتدا مطمئن شوید که هیچ بیماری یا مشکل دیگری (غیر از میگرن) موجب سر درد شما نشده است و همچنین باید مطمئن شوید که انجام درمان‌های مکمل با داروهای جدیدی که می‌خواهید مصرف کنید تداخل ندارند و تاثیرات منفی بر هم نمی‌گذارند.