آیا آرتروز زانو قابل درمان است؟

آرتروز زانو یکی از شایعترین مشکلات اسکلتی - عضلانی در بین افراد میانسال و سالمند است. آرتروز می‌تواند تمام مفاصل بدن را درگیر کند اما زانو، لگن، ستون فقرات و دست بیش از سایر مفاصل دچار آرتروز می‌شوند. مفصل زانو از اتصال استخوان‌های ران، درشت نی و کشکک ایجاد شده است.

برای حرکت بهتر مفصل، انتهای این استخوان‌ها توسط غضروف مفصلی پوشیده شده تا یک سطح صاف و لغزنده به وجود آید. در آرتروز، غضروف مفصلی تخریب شده و باعث ساییده شدن استخوان‌ها بر روی هم می‌شود که در نهایت منجر به درد، تورم، خشکی مفصل و ایجاد مشکل در انجام فعالیت‌های روزانه می گردد.

علت آرتروز زانو

عواملی که باعث ایجاد آرتروز زانو می‌شوند عبارت‌اند از:

• سن: با افزایش سن میزان بروز آرتروز در افراد بیشتر می‌شود. هرچند بسیاری از افراد میانسال که روند آرتروز در آن‌ها آغاز شده، ممکن است هیچ گونه علامتی نداشته باشند. اما به تدریج و با بالاتر رفتن سن تغییرات مربوط به آرتروز بیشتر نمایان می‌شود.
• ژنتیک: یکی دیگر از فاکتور‌های موثر بر ایجاد آرتروز، زمینه‌ی ژنتیکی در خانواده است که با افزایش بروز و همچنین افزایش شدت علائم آرتروز همراه است.
• جنس: به طور کلی آرتروز در خانم‌ها بیشتر از آقایان دیده می‌شود.
• چاقی: اضافه وزن و چاقی از عوامل مهم و تاثیر گذار در ابتلا به آرتروز محسوب می‌شود و باعث تشدید علائم در فرد مبتلا می گردد. همچنین در افرادی که وزن پایینتری دارند پاسخ به درمان‌های غیرجراحی و حتی جراحی تعویض مفصل زانو بهتر و طولانی‌تر از سایر بیماران است.
• آسیب‌های مکرر زانو: در بعضی از مشاغل سنگین که شامل زانوزدن‌های مکرر و بلند کردن اجسام سنگین می‌شود، صادق است. در این افراد به دلیل فشار زیادی که به زانو وارد می‌آید احتمال ابتلا به آرتروز زانو بیشتر است. این افراد ممکن است در سن کمتری نسبت به همسالان خود دچار آرتروز شوند.

• بیماری‌های زمینه‌ای: افراد مبتلا به روماتیسم مفصلی و یا بعضی بیمار‌های متابولیک خاص (مانند اضافه بار آهن) بیشتر در معرض ابتلا به آرتروز قرار دارند.

علائم و نشانه‌های آرتروز زانو

معمولا علائم و نشانه‌های آرتروز به آهستگی پیشرفت می‌کند و با گذشت زمان بدترمی شود. علائم شایع آن عبارتند از:

• درد در حین فعالیت و بعد از آن
• مشکل شدن بعضی از فعالیت‌های روزانه مانند بلند شدن از روی صندلی و توالت، بالا و پایین رفتن از پله
• احساس خشکی در مفصل که معمولا صبح بعد از بیدار شدن از خواب و یا بعد از بی تحرکی ایجاد می‌شود و کمتر از نیم ساعت ادامه دارد.
• کاهش دامنه‌ی حرکت طبیعی مفصل
• تغییر شکل مفصل زانو و زانوی پرانتزی
• درمان ارتروز زانو - راه های درمانی ارتروز زانو

تشخیص آرتروز زانو

تشخیص آرتروز زانو بر اساس معاینه بالینی توسط پزشک و همچنین به کمک عکس رادیولوژی صورت می‌گیرد. تصویربرداری‌های بیشتر مانند ام آر آی (MRI) در تشخیص آرتروز کاربردی ندارند و در صورت صلاح دید پزشک، برای بررسی سایر علل درد زانو و رد سایر اختلالات استفاده می‌شوند.

درمان آرتروز زانو

آرتروز درمان قطعی ندارد و تا قبل از جراحی تعویض مفصل، گزینه‌های درمانی موجود با هدف کاهش درد، بهبود عملکرد و همچنین افزایش تحرک بیمار انجام می‌شود. گزینه‌های اولیه شامل درمان‌های غیر دارویی و اصلاح سبک زندگی بیمار مانند رژیم غذایی سالم، کاهش وزن و افزایش فعالیت فیزیکی می باشد.

درمان‌های بعدی عبارتند از انواع داروهای خوراکی و موضعی، ورزش درمانی، فیزیوتراپی، تجویز کفش و کفی مناسب، بریس و زانو بند، استفاده از مدالیته‌های فیزیکی پیشرفته مانند لیزر پرتوان ، تکار تراپی، مگنت تراپی و همچنین انواع تزریق‌های داخل مفصل زانو شامل ترکیبات کورتون، هیالورونیک اسید، گاز ازن و پلاسمای غنی از پلاکت. باتوجه به شدت علائم و شرایط هر بیمار، یک و یا ترکیبی از این درمان‌ها انتخاب می‌شود.

کاهش وزن:

کاهش وزن یکی از ارکان اصلی درمان آرتروز زانو است. حتی مقادیر کم کاهش وزن (حداقل 5 کیلوگرم) تاثیر بسزایی در کنترل علائم بیماری دارد. هرچقدر میزان اضافه وزن کمتر باشد، پاسخ به درمان‌های غیرجراحی، بهتر و طولانی‌تر خواهد بود.

ورزش:

هدف از ورزش افزایش میزان فعالیت فیزیکی و تقویت عضلات اطراف زانو است. بهترین و دردسترس ترین ورزش برای افراد مبتلا به آرتروز زانو، پیاده روی در سطوح هموار با استفاده از کفش مناسب است که علاوه بر بهبود علائم آرتروز باعث پیشگیری از بیماری‌های قلبی-عروقی، فشارخون و دیابت نیز می‌گردد. پیاده‌روی بر روی تردمیل با سطح صاف و بدون شیب هم برای این افراد توصیه می‌شود.

ازدیگر ورزش‌های مورد توجه استفاده از دوچرخه ثابت می‌باشد که بهتر است برای کاهش فشار وارده به زانو، ارتفاع صندلی افزایش یابد. در افرادی که به دلیل درد زیاد و یا اضافه وزن قادر به پیاده روی نیستند ورزش‌های آبی مانند پیاده‌روی درآب جایگزین مناسبی است. تمرینات تقویتی عضلات اطراف زانو به کاهش درد، بهبود عملکرد و افزایش پایداری مفصل زانو کمک می‌کند.

داروهای ضد درد و ضد التهاب:

شایع‌ترین داروها در درمان آرتروز استامینوفن و ایبوبروفن هستند. درصورت مصرف بیشتر از ده روز دارو و عدم بهبود علائم بهتر است به پزشک مراجعه شود تا درصورت لزوم داروهای ضد التهاب قویتر تجویز شود.

مصرف خودسرانه و طولانی مدت این داروها با افزایش بروز عوارض جانبی همراه است و بهتر است از آن اجتناب شود.همچنین داروهای خوراکی شامل ترکیبات گلوکزآمین، کندروئیتین، زردچوبه و یا سویا-آووکادو می‌توانند به کاهش درد در بعضی از بیماران کمک می‌کند. بهتر است مصرف این داروها تحت نظارت پزشک معالج صورت گیرد. داروهای موضعی مانند پماد فلفل (کپسایسین) و ترکیبات حاوی رزماری، منتول و گیاه پنجه شیطان هم در تسکین درد بیماران موثر هستند.

کفش و کفی و بریس:

در صورت نیاز و تحت نظارت پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی استفاده از بریس و کفی می تواند به کاهش علائم و بهبود تحرک بیمار کمک کند. در بیماران با درد شدید، تغییر شکل زانو و عدم تعادل حین راه رفتن، استفاده از عصا و یا واکر توصیه می‌شود.

بهتر است استفاده از کفی و بریس تحت نظارت پزشک متخصص طب فیزیکی و توانبخشی باشد تا از صرف هزینه‌ی اضافی و نابجا جلوگیری گردد. انتخاب کفش مناسب می‌تواند به کاهش علائم حین راه رفتن و همچنین تحمل بیشتر پیاده روی کمک کند.

فیزیوتراپی:

استفاده از مدالیته‌های فیزیوتراپی مانند سرما درمانی، گرما درمانی، الکتروتراپی و اولتراسوند از درمان‌های شایع در زمان تشدید درد و عدم پاسخ به داروهای خوراکی می باشد. طبق تجویز پزشک معالج ،جلسات فیزیوتراپی برای بیمار انجام می‌شود.علاوه بر استفاده از این مدالیته‌ها، تمرینات تعادلی و آموزش روش‌های مناسب جهت انجام فعالیت‌های روزانه به گونه‌ای که کمتر باعث درد شوند در جلسات فیزیوتراپی صورت می پذیرد.

لیزر درمانی:

یکی دیگر از مدالیته‌های پر کاربرد در زمینه درمان آرتروز زانو، لیزر است. لیزر (Laser) مخفف عبارت “Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation” بوده و به بیان دیگر لیزر دستگاهی است که نور گسیل شده از اتم‌ها و مولکول‌ها را به صورت موازی و هم جهت درآورده و در نهایت یک موج نور متمرکز و قوی تشکیل می‌دهد. لیزر یک روش درمانی غیر تهاجمی است. اثرات ضد درد آن نیاز به مصرف مسکن‌ها را کاهش می‌دهد، به راحتی قابل استفاده بوده ودر صورتی که توسط فرد متخصص و آموزش دیده انجام شود عوارضی ندارد.

بطور خلاصه لیزر باعث تحریک تکثیر سلولی شده وبا افزایش تشکیل عروق، خون رسانی به بافت‌ها را تقویت می‌کند. علاوه بر این لیزر دارای اثرات ضد التهابی بوده و به ترمیم بافت‌های آسیب دیده کمک می‌کند.

لیزر پرتوان:

پیش از این، بیشتر دستگاه‌های لیزر مورد استفاده در بیماری‌های اسکلتی عضلانی جزو گروه کم توان (Low Level Laser Therapy)بوده‌اند اما اخیرا گروهی از این لیزرها با کارایی بیشتر معرفی شده‌اند که به آن‌ها لیزر پرتوان (High Intensity Laser Therapy) گفته می‌شود. لیزر پرتوان باعث تحریک میتوکندری‌ها (مرکز سوخت و ساز سلولی)، کاهش ادم (ورم) بافتی و افزایش خون رسانی به بافت آسیب دیده شده و با تحریک پایانه‌های عصبی، اثرات ضد درد خود را اعمال می‌کند.

تکارتراپی:

واژه تِکار (TECAR) مخفف Transfer Energy Capacitive And Resistive است و یکی از جدیدترین روش‌های کاهش درد به ‌شمار می‌آید و در آن از امواج رادیوفرکانس جهت انتقال انرژی به بافت استفاده می‌شود. فواید درمانی تکارتراپی روی بدن توسط اثرات غیرگرمایی و گرمایی اعمال می‌شود. اثرات غیر گرمایی با ورود امواج رادیو فرکانس به بافت و انتقال جریان الکترومغناطیسی ایجاد می‌شود.

جریان الکترومغناطیسی باعث حرکت سریع‌تر یون‌های موجود در بافت و در نتیجه افزایش فعالیت سیستم لنفاوی شده که اثرات مطلوبی مانند کاهش تورم و التهاب را به دنبال دارد. اترات گرمایی تکار تراپی بر مبنای اتساع عروق است و با افزایش جریان خون در بافت هدف، منجر به افزایش رساندن اکسیژن و مواد مغذی به بافت تحت درمان و در نتیجه تسریع بهبود بافتی، کوتاه شدن مدت زمان ریکاوری، کاهش درد و افزایش دامنه حرکتی مفاصل می‌شود.

مگنت تراپی:

مگنت تراپی یکی دیگر از درمان‌های فیزیوتراپی و توانبخشی است که در آرتروز زانو استفاده می‌شود و طی آن بدن در معرض یک میدان مغناطیسی با فرکانس پایین قرار می‌گیرد. اساس مگنت تراپی بر مبنای تحریک بافتی و سلولی است. بدن ما به طور طبیعی دارای میدان الکتریکی و مغناطیسی است. سلول‌های بدن حاوی یون‌هایی هستند که می‌توانند تحت تأثیر نیروهای مغناطیسی قرار بگیرند.

هنگامی که بافت در معرض میدان مغناطیسی پالسی قرار می‌گیرد، جریان الکتریکی ضعیفی ایجاد شده و تمام سلول‌هایی که در معرض آن قرار دارند فعال می‌شوند. باور بر این است که اگر یک میدان مغناطیسی نزدیک بدن قرار گیرد، می تواند عملکرد میدان های مغناطیسی بدن را همسو و متعادل کند.

میدان‌های الکترومغناطیسی پالسی با بهبود نفوذپذیری غشای سلولی باعث ایجاد اثرات ضد التهابی، کاهش تورم و کاهش درد بیمار می‌شوند. همچنین با اتساع عروق خونی و درنتیجه افزایش خونرسانی موضعی، به ریلکس شدن عضلات و بافت‌های اطراف کمک می‌کند.

تزریق داخل مفصلی کورتون:

در صورت عدم پاسخ درد زانو به درمان‌های گفته شده و یا در بیمارانی که به صورت حاد دچار تشدید درد، تورم و گرمی در مفصل زانو شده‌اند، تزریق داخل مفصلی کورتون به بهبود سریع علائم کمک می‌کند. بسیاری از بیماران به دلیل نگرانی از ایجاد پوکی استخوان به دنبال تزریق داخل مفصلی کورتون، از پذیرفتن این درمان اجتناب می‌کنند در حالیکه تزریق داخل مفصلی نسبت به مصرف خوراکی و یا تزریق عضلانی ترکیبات کورتونی، عوارض بسیار ناچیزی دارد و سبب ایجاد و یا تشدید پوکی استخوان نمی‌شود.

تزریق هیالورونیک اسید:

این داروها که به اشتباه به عنوان غضروف ساز شناخته می‌شوند باعث افزایش لغزندگی و کاهش اصطکاک در فضای مفصل می‌گردند که در نهایت به کاهش درد، بهبود عملکرد و افزایش انعطاف پذیری و دامنه‌ی حرکت مفصل زانو منجر می‌شوند.

تزریق پلاسمای غنی از پلاکت (PRP):

خون از دو قسمت پلاسما و سلول‌های خونی تشکیل شده است. پلاسما بخش مایع خون ماست که از آب و پروتئین تشکیل شده است. پلاسما باعث تسهیل حرکت گلبول‌های قرمز و سفید درون رگ می‌شود. پلاکت‌ها ذرات کوچکی هستند که در تشکیل لخته خون و ترمیم بافتی مشارکت دارند.

برای تهیه‌ی پلاسمای غنی از پلاکت یا پی آرپی ابتدا 30 تا 40 سی سی خون از بیمار گرفته شده و سپس به وسیله دستگاهی به نام سانتریفیوژ پلاسمای خون که غنی از پلاکت است از سلوال‌ها جدا می‌شود. این پلاسما که بعد از این مراحل پی آرپی نامیده می‌شود به وسیله سرنگ از داخل لوله برداشته شده و برای تزریق آماده است. به دنبال تزریق پی آر پی زانو ، پلاکت‌های موجود در آن در محل آسیب پراکنده شده و مواد ترمیم کننده ترشح می‌کنند و پروسه ترمیم بافتی شروع می‌شود.

تزریق داخل مفصلی گاز ازن:

ازن یک گاز بی رنگ و بدبو است که از سه اتم اکسیژن تشکیل شده و عملکرد اصلی آن حفاظت در برابر اشعه ماورا بنفش خورشید است. علی رغم برخی عوارض نامطلوب مانند اثرات سمی بر سیستم تنفسی، ازون تراپی اثرات درمانی بسیار زیادی نیز دارد. با توجه به این که گاز ازن خاصیت ضد التهابی بالایی دارد، نسبتا سریع‌الاثر است و محدودیت‌های تزریق کورتیکواستروئید (کورتون) را ندارد.

از شایعترین بیماری‌های اسکلتی - عضلانی که ازن تراپی در آن‌ها کاربرد دارد می‌توان به آرتروز زانو و بیرون زدگی‌های دیسک اشاره کرد.

به دنبال تزریق داخل مفصلی در فرد مبتلا به آرتروز زانو، گاز ازن در مایع مفصلی حل می‌شود. سپس از آزادسازی مواد التهابی و آنزیم‌های تخریب کننده‌ی غضروف جلوگیری کرده و با متوقف ساختن چرخه درد و التهاب، اثرات ضد التهابی خود را بدون اینکه منجر به تخریب غضروف شود، اعمال می‌کند. همچنین گاز ازن با تحریک فیبروبلاست‌ها و آنزیم‌های آنتی اکسیدان، اثر محافظتی بر روی غضروف مفصل دارد و قابلیت بازسازی و ترمیم نسبی در غضروف مفصل ایجاد می‌کند.

---

آدرس مطب : اصفهان ، خیابان حکیم نظامی ، خیابان شریعتی غربی ، نبش کوچه 16 ، جنب مسجد امام حسن عسکری ، طبقه اول
تلفن : 91011414 - 031

---

درباره این موضوع مطالب بیشتری بخوانید

• تاثیر اوزون تراپی در مبتلایان به درد و آرتروز زانو
  تاریخ انتشار : 1403-03-08تاریخ بروز رسانی : 1403-03-25


• ارتوکین تراپی زانو برای درمان درد و آرتروز زانو
  تاریخ انتشار : 1402-07-29تاریخ بروز رسانی : 1402-08-07


• آرتروز زانو چگونه با روشهای غیرجراحی درمان میشود؟
  تاریخ انتشار : 1400-05-23تاریخ بروز رسانی : 1402-04-21


• آیا دوچرخه سواری برای آرتروز زانو ضرر دارد؟
  تاریخ انتشار : 1402-01-14تاریخ بروز رسانی : 1402-01-24

نظرات کاربران درباره این مطلب :مینا حیدری [ 1402-05-19 ]
برای درمان آرتروز زانو از پی آر پی زانو استفاده کردم و بسیار راضی هستم

نام و فامیل :
تلفن :
ایمیل :
متن پیـام :